لیتک جلسه اول

مقدمه:

LaTeX یک زبان برای نوشتن فایلهای متنی مثل مقالات، کتاب، تز، نامه، تکلیف، و حتی رزومه هست. تلفظ LaTeX به دو صورت لیتک(leytek) و لاتک(laatek) می تونه باشه. 

لیتک برتری های زیادی نسبت به نرم افزارهای ویرایش متن مثل مایکروسافت ورد داره:

خودش تمام قالب بندی ها، شماره گذاری ها و رفرنس ها، محل تصاویر، جداول، فصل بندی و ... رو مدیریت می کنه. درواقع شما هیچ کاری با ظاهر متن نخواهید داشت. بلکه متن رو به همراه یک سری کد یا دستور در محیط کدنویسی لیتک می نویسید و بعد هم اجراش می کنید. لیتک خودش همه ی کارها رو انجام می ده و شما یک متن تمیز و مرتب دریافت می کنید. بدون اینکه نیاز باشه تصویرها و جداول رو مثل ورد از این طرف به اون طرف بکشید یا سایزش رو مطابق ابعاد صفحه کنید یا در انتخاب قالب دچار تردید باشید...

درضمن لیتک به خاطر رایگان و open source بودن دارای کدهای آماده ی بسیاری هست که مثلا برای درست کردن یه رزومه ی زیبا می تونید به راحتی از این بسته های آماده استفاده کنید. با کمک لیتک می تونید مثل ورد شکلهایی مثل بیضی، فلش، و سایر اشکال رو بکشید. همچنین در لیتک نوشتن و مرتب کردن فرمولهای ریاضی بسیار بسیار از ورد راحتتره و کیفیت بالاتری هم داره.

شما می تونید فایل لیتک رو به راحتی به فرمت pdf دربیارید و یا برای پرزنتیشن آماده کنید.

معرفی یک کتاب فارسی رایگان و یک سایت انگلیسی مفید:

کتاب فارسی که ترجمه یک منبع خوب انگلیسی هست:

http://mirror.hmc.edu/ctan/info/lshort/persian/lshort.pdf

منبع انگلیسی دیگر: http://www.andy-roberts.net/writing/latex

طریقه ی نصب لیتک:

لیتک یک بسته ی نرم افزاری یک جا مثل ورد نیست. بلکه شبیه همه ی زبانهای برنامه نویسی شما باید محیط کدنویسی ش رو دانلود کنید و بعد اجراش کنید. بعد از اجرا لیستی از خطاها به شما نمایش داده می شه. بعد از اصلاح خطاها شما خروجی فایلتون رو به صورت pdf دریافت می کنید. به همین راحتی!

مثل اکثر زبانها محیطهای ویرایشگر مختلفی برای نوشتن کد لیتک وجود داره و هرکدوم هم مخصوص به سیستم عامل خودشون هستند. اکثرا رایگان و یا با قیمت خیلی پایین قابل تهیه هستند. بهرحال برای هر سیستم عاملی یک محیط رایگان وجود داره. مثلا برای ویندوز می تونید ویرایشگر رو از این سایت دانلود و نصب کنید: 

http://miktex.org/

من برای مک خودم TeXShop رو نصب کردم.

اینجا هم می تونید لیست تمام ویرایشگرهای لیتک در این صفحه هست:

http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_TeX_editors

مثلا بعضی هاشون امکان مشاهده ی همزمان ظاهر رو هم می دن که همون امکان integrated viewerهست.

بعد از نصب ویرایشگر اون رو باز کنید و این کدها رو اونجا بنویسید یا کپی کنید:

\documentclass{article}

\begin{document}

Hello world!

\end{document}

هر فایل لیتک باید حتما حتما با documentclass\ شروع بشه که داخل آکولاد نوع فایل موردنظرمون رو می نویسیم. در جلسات بعدی انواع فایلهایی که می شه اینجا نوشت رو می گم. همچنین هر فایل لیتک باید حتما حتما خط دوم و خط چهارم رو داشته باشه. بین این دو خط متنها، تصاویر، جداول... و هرچیزی که می خواهیم نمایش داده بشه رو می نویسیم. هرچیزی که قبل از begin\ باشه preamble نامیده می شه و نمایش داده نمی شه. در قسمت preamble نوع فایل، قالبش، ابعاد صفحات، نوع و سایز فونت پیش فرض، بسته های آماده ای که می خواهیم استفاده کنیم ... نوشته می شن.

بعد از \end هم معمولا چیزی نمی نویسند اما اگر هم نوشته بشه پیام خطایی ایجاد نمی شه اما متن بعد از این خط نمایش داده نمی شه.

 کدتون رو چطور اجرا کنید؟!

 بعد از اینکه نرم افزار ویرایشگر کد لیتک رو که در جلسه قبل توضیح دادم نصب کردید، و کد مثال رو تایپ کردید، می تونید کد رو اجرا کنید. اگر نرم افزارتون integrated viewer داشته باشه معمولا گزینه ی typeset رو در منوهاش داره که با اجرای اون فایل pdf خروجی نمایش داده می شه. توی سیستم عامل مک و با نرم افزار texshop همین کار رو با کلیدهای command+T هم می تونید انجام بدید.

همچنین با استفاده از ترمینال یونیکس (و احتمالا ویندوز؟) با اجرای دستور latex filename.tex در شاخه ای که فایل قرار داره می تونید کدتون رو کامپایل کنید.